Kliknij tutaj, 👆 aby dostać odpowiedź na pytanie ️ 1.Na podstawie opisów rozpoznaj państwa sąsiadujące z Polską i wpisz ich nazwy. Szóste pod względem wielkośc… lubiekotamego lubiekotamego Rozpoznaj przedstawione na fotografiach rośliny i wpisz ich nazwy oraz miejsca, gdzie można te rośliny spotkać. Nazwa: Pokrzywa Miejse: Zadanie 4. Na fotografiach zostały przedstawione wybrane typy wybrzeży. Uzupełnij tabelę. a) Rozpoznaj opisane typy wybrzeży i zapisz ich nazwy we właściwych komórkach tabeli. b) Wpisz w odpowiednich wierszach tabeli litery odpowiadające fotografiom poszczególnych typów wybrzeży. Lp. 1. 2. 3. 4. Fast Money. Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny (C) CKE 2010 WPISUJE ZDAJĄCY KOD PESEL Miejsce na naklejkę z kodem EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 23 strony (zadania 1 - 37) oraz barwną mapę. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane. 6. Podczas egzaminu możesz korzystać z linijki, lupy i kalkulatora. 7. Barwną mapę możesz oderwać, ale po zakończeniu pracy włóż ją do arkusza egzaminacyjnego. 8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejkę z kodem. 9. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. Czas pracy: 150 minut Liczba punktów do uzyskania: 60 MGE-R1_1P-102 2 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadania 1-7 wykonaj na podstawie załączonej barwnej mapy przedstawiającej fragment Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej oraz własnej wiedzy. Zadanie 1. (1 pkt) Na fotografii przedstawiono ruiny zamku w Podzamczu (pole G1). Źródło: Na podstawie mapy, fotografii i własnej wiedzy podaj dwa walory środowiska przyrodniczego, które przyczyniły się do wybudowania zamku w tym miejscu. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 2. (1 pkt) Z wieży zamku w Podzamczu (pole G1) zmierzono azymuty w kierunku A. Małej Skały (pole G2) B. skały Gołębnik (pole G2) C. wzniesienia o wysokości 434 m (pole H2) D. wzniesienia o wysokości 456 m (pole F2). Zapisz literę, którą oznaczono obiekt o największej wartości zmierzonego azymutu. Litera ................. Zadanie 3. (1 pkt) Na podstawie przebiegu koryta Białej Przemszy podaj nazwę dominującego rodzaju erozji rzecznej. Uzasadnij odpowiedź. Erozja ............................................ Uzasadnienie ................................................................................................................................ Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 3 Zadanie 4. (2 pkt) W zamieszczonym poniżej tekście opisano zjawiska poprzedzające powstanie Pustyni Błędowskiej. Na obszarze Pustyni Błędowskiej rzeki utworzyły w skałach triasowych głębokie doliny. W plejstocenie podczas kolejnych zlodowaceń te doliny były stopniowo wypełniane osadami piaszczysto-żwirowymi, aż zanikły całkowicie. Wraz ze zmianą klimatu na cieplejszy obszar dzisiejszej pustyni został w holocenie stopniowo opanowany przez roślinność leśną. Taki stan trwał do XIII w. W tym czasie w okolicach Olkusza powstał ośrodek górniczo-hutniczy. Na dużą skalę eksploatowano tu rudy ołowiu i srebra. Wybudowano piece hutnicze, które były opalane węglem drzewnym. Teren został pozbawiony lasów. Wylesienie było przyczyną zniszczenia gleby i odsłonięcia luźnych piasków. Wtedy zostało ukształtowane przez człowieka pustynne oblicze tego terenu. Wiatr zaczął intensywnie przenosić piasek, budować ruchome wydmy i tworzyć obniżenia deflacyjne. Na podstawie: Szczypek T., Wika S., Czylok A., Rachmonow O., Wach J., Pustynia Błędowska fenomen polskiego krajobrazu, Wydawnictwo Kubajak, 2001 r. a) Na podstawie tekstu wybierz cztery wydarzenia, które doprowadziły do powstania Pustyni Błędowskiej. Wybrane wydarzenia uszereguj w kolejności od najstarszego do najmłodszego, wpisując w ramki odpowiadające tym wydarzeniom litery. A. Osuszenie i oziębienie klimatu w holocenie. B. Wypełnienie materiałem fluwioglacjalnym głębokich dolin rzecznych. C. Akumulacyjna i erozyjna działalność wiatru na antropogenicznie przekształconym terenie. D. Odsłonięcie piasku na skutek wycinania lasów. E. Powstanie ośrodka górniczo-hutniczego. Wydarzenie najstarsze Wydarzenie najmłodsze b) Wpisz we właściwe miejsca tabeli, obok wartości średniej rocznej temperatury powietrza i rocznej sumy opadów, podane poniżej nazwy pustyń. Pustynie: Błędowska, Gobi, Sahara. Obszar Średnia roczna temperatura powietrza (w °C) 25,4 7,5 3,8 Roczna suma opadów (w mm) 21 700 107 Źródło: Szczypek T., Wika S., Czylok A., Rachmonow O., Wach J., Pustynia Błędowska fenomen polskiego krajobrazu, Wydawnictwo Kubajak, 2001 r. Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 1. 1 2. 1 3. 1 4 a. 1 4 b. 1 4 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 5. (2 pkt) Podaj trzy różnice między elementami środowiska przyrodniczego obszarów przedstawionych na mapie w polach F4 i F5. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 3. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 6. (1 pkt) Poniżej przedstawiono fragment obszaru barwnej mapy szczegółowej. Skala 1:20000 Wybierz miejsce, w którym rzeźba terenu sprzyja budowie wyciągu narciarskiego. Powyżej na mapie narysuj trasę wyciągu, drogę dojazdową i parking, stosując podane w legendzie sygnatury. Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 5 Zadanie 7. (1 pkt) Oblicz wysokość górowania Słońca w dniu przesilenia zimowego dla miejsca, w którym znajduje się szkoła w Chechle (E6). Zapisz obliczenia. Obliczenia Wysokość górowania Słońca .................... Zadanie 8. (1 pkt) Oblicz długość geograficzną Nowego Orleanu, wiedząc, że podczas momentu górowania w Krakowie (50°N, 20°E) w Nowym Orleanie jest godzina 440 miejscowego czasu słonecznego. Zapisz obliczenia. Obliczenia Długość geograficzna Nowego Orleanu .............. Zadanie 9. (2 pkt) Poniższe zdania dotyczą ukształtowania powierzchni Ziemi. Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe. Antarktyda jest kontynentem o najniższej średniej wysokości ......... Cechą Wyżyny Wschodnioafrykańskiej jest obecność zrębów i rowów tektonicznych. ......... W Ameryce Południowej niziną o największej powierzchni jest Nizina Zatokowa. Najgłębsza depresja na Ziemi znajduje się w Azji. Rowy oceaniczne towarzyszą strefom subdukcji. Najgłębszy na świecie rów oceaniczny jest położony u zachodnich wybrzeży Jawy. Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 5. 2 6. 1 7. 1 8. 1 9. 2 ......... ......... ......... ......... 6 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 10. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono uproszczony przekrój geologiczny. Na podstawie: Srokosz W., Geografia - zadania, wskazówki, zasady oceniania, Nowa Era, Warszawa 2004 r. a) Uzupełnij poniższe zdania, wpisując właściwe określenie spośród podanych w nawiasach, tak aby zdania dotyczące zamieszczonego przekroju geologicznego były prawdziwe. Uskok powstał (wcześniej / później) .................................... niż warstwa skał bazaltowych. Transgresja morska miała miejsce w (jurze / permie) .................................... . Pozostałością zlodowacenia są (iły i łupki krystaliczne / piaski i gliny) .................................... . b) Określ wiek względny warstwy wapieni. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 11. (2 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując obok każdego obiektu nazwę odpowiedniego czynnika oraz nazwę procesu rzeźbotwórczego, który doprowadził do jego powstania. Czynniki i procesy wybierz spośród podanych poniżej. Czynniki rzeźbotwórcze: lodowiec górski, morze, rzeka, wiatr, woda z CO2, wody fluwioglacjalne. Procesy rzeźbotwórcze: abrazja, akumulacja, egzaracja, erozja boczna, korazja, krasowienie. Obiekt Czarny Staw nad Morskim Okiem Klif w Jastrzębiej Górze Mierzeja Helska Wydmy w Słowińskim Parku Narodowym Czynnik rzeźbotwórczy Proces rzeźbotwórczy Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 7 Zadanie 12. (1 pkt) Na rysunkach przedstawiono formy rzeźby terenu w czasie postoju lodowca oraz po jego ustąpieniu. Literami A-C oznaczono wybrane formy rzeźby polodowcowej. Na podstawie: Dylikowa A., Makowska D., Makowski J., Olszewski T., Ziemia i człowiek, WSiP, Warszawa 1994 r. Uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiednie miejsca nazwy form rzeźby polodowcowej wybrane spośród podanych poniżej oraz litery, którymi oznaczono je na rysunku. Formy rzeźby polodowcowej: kem, oz, pradolina, sandr, wzgórze moreny czołowej. Formy utworzone w wyniku akumulacji Nazwa formy Litera na rysunku Forma utworzona w wyniku erozji Nazwa formy Litera na rysunku Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 10 a. 1 10 b. 1 11. 2 12. 1 8 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 13. (1 pkt) Uzupełnij model przedstawiający przyczyny i skutki powstania czynnego osuwiska. Wybierz spośród podanych właściwe określenia i wpisz w odpowiednie miejsca litery, którymi je oznaczono. A. Zalesienie stoków wzgórza. B. Długotrwałe intensywne opady deszczu. C. Podcięcie stoku podczas budowy drogi. D. Pękanie ścian budynku. E. Powstanie płaszczowiny. F. Powstanie zniekształceń (pęknięć, garbów) na drodze. Przyczyny Powstanie osuwiska Zadanie 14. (1 pkt) Poniżej przedstawiono położenie Morza Białego, którego zatoki charakteryzują się występowaniem różnic zasolenia wód w ciągu roku. Ich zasolenie zimą jest najwyższe. Koniec wiosny i lato to okres występowania niższego zasolenia w zatokach Morza Białego. Podaj przyczynę zmniejszania się wiosną zasolenia wód w zatokach Morza Białego. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Skutki Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 9 Zadanie 15. (2 pkt) Na wykresach przedstawiono zróżnicowanie rocznych przepływów trzech europejskich rzek. Współczynnik przepływu B A C Na podstawie: Flis J., Wstęp do geografii fizycznej, WSiP Warszawa 1988 r. a) Uzupełnij legendę, wpisując we właściwe miejsca podane poniżej nazwy rzek. Rzeki: Dniepr, Rodan (w Alpach), Sekwana (w Paryżu). Legenda A. .......................................................................... B. .......................................................................... C. .......................................................................... b) Wyjaśnij zróżnicowanie przepływów w ciągu roku dla rzek oznaczonych na wykresie literami A, C. Rzeka A ....................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Rzeka C ....................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 16. (2 pkt) a) Uzupełnij podane prawidłowości, wpisując określenia mniejsze lub większe. Dobowe amplitudy temperatury powietrza są w strefie równikowej .......................... niż w strefie umiarkowanej. Dobowe amplitudy temperatury powietrza na obszarach pozbawionych roślinności są ................................ niż na obszarach porośniętych lasem. b) Sformułuj prawidłowość dotyczącą zróżnicowania dobowych amplitud temperatury powietrza w zależności od stopnia zachmurzenia. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 13. 1 14. 1 15 a. 1 15 b. 1 16 a. 1 16 b. 1 10 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 17. (2 pkt) Na mapie przedstawiającej przeważające kierunki pasatów i wybrane prądy morskie oznaczono literami A-D cztery obszary różniące się roczną sumą opadów atmosferycznych. pasaty prądy morskie a) Na podstawie mapy i własnej wiedzy o międzyzwrotnikowej cyrkulacji powietrza (cyrkulacji pasatowej) wyjaśnij różnicę między wartościami rocznej sumy opadów atmosferycznych w obszarach A i B. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... b) Na podstawie mapy podaj przyczynę różnicy między wartościami rocznej sumy opadów atmosferycznych w obszarach C i D. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 11 Zadanie 18. (1 pkt) Na wykresie przedstawiono stopę urodzeń i stopę zgonów oraz saldo migracji zagranicznych w 2007 r. w wybranych krajach oznaczonych literami A-F. Na podstawie: Pogrupuj wymienione na wykresie kraje według wielkości przyrostu rzeczywistego, wpisując litery we właściwe miejsca tabeli. Kraje o przyroście rzeczywistym dodatnim ujemnym Zadanie 19. (2 pkt) Wymień trzy następstwa dla Francji spowodowane napływem do tego kraju imigrantów spoza obszaru Europy. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 3. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 17 a. 1 17 b. 1 18. 1 19. 2 12 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 20. (1 pkt) W poniższej tabeli podano dane dla dwóch wybranych mniejszości narodowych w Polsce, pochodzące z Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 r. Rozpoznaj mniejszości narodowe przedstawione w tabeli. Wpisz ich nazwy w odpowiednie komórki tabeli. Liczba osób 48 737 30 957 Zamieszkiwane województwa (w nawiasie podano procent ogółu mniejszości narodowej zamieszkującej dane województwo) podlaskie (98%) warmińsko-mazurskie (39%), zachodniopomorskie (13%), podkarpackie (11%) Na podstawie: Mniejszość narodowa Zadanie 21. (1 pkt) Na mapie oznaczono literami wybrane kraje, które przeżywały w swojej historii okres zależności kolonialnej. Związki wielu byłych terytoriów kolonialnych z krajami, od których zależały, uwidaczniają się do dzisiaj między innymi w umiejętności posługiwania się językiem kraju, któremu terytoria te były podporządkowane. Wiele byłych terytoriów kolonialnych używa języka kraju, od którego zależały, jako urzędowego. Spośród krajów oznaczonych literami A-F wybierz ten, w którym jest powszechnie używany język hiszpański, oraz ten, w którym jest powszechnie używany język portugalski. Wpisz do tabeli nazwy tych krajów oraz litery wskazujące ich położenie na mapie. Język hiszpański portugalski Nazwa kraju Oznaczenie kraju na mapie Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 13 Zadanie 22. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono saldo migracji ludności Polski na pobyt stały w latach 1950-2005. Źródło: Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj zmianę tendencji migracji ludności Polski, jaka wystąpiła po 2000 roku, oraz wymień dwie przyczyny tej zmiany. Zmiana ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Przyczyny zmiany 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 20. 1 21. 1 22. 2 14 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 23. (1 pkt) W tabeli podano wybrane dane dotyczące ludności Rosji w 2009 r. Liczba ludności w mln 140,0 Liczba mężczyzn w mln 64,5 Średni czas trwania życia kobiet w latach 73,1 Średni czas trwania życia mężczyzn w latach 59,3 Na podstawie: Oblicz współczynnik feminizacji ludności Rosji, wybierając z tabeli dane niezbędne do wykonania obliczeń. Zapisz obliczenia. Obliczenia Współczynnik feminizacji ........................ Zadanie 24. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono wielkość produkcji stali w Polsce w latach 1950-2007. Źródło: Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2008, GUS, Warszawa 2008 r. Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj: a) dekadę o największym wzroście produkcji stali oraz jego przyczynę. Dekada ....................................... Przyczyna ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... b) przyczynę wzrostu produkcji stali po 2000 r. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 15 Zadanie 25. (2 pkt) Skreśl w każdej z grup województw Polski nazwę tego, które nie spełnia kryterium dotyczącego lokalizacji opisanych zakładów przemysłowych. Opisy lokalizacji zakładów przemysłowych Województwa, w których zlokalizowano cementownie i zakłady wapiennicze ze względu na występowanie tam złóż wapieni. Województwa, w których zlokalizowano cukrownie w pobliżu obszarów uprawy buraka cukrowego na bardzo dobrych i dobrych glebach. Województwa, w których zlokalizowano fabryki celulozy i papieru ze względu na dostęp do wody i bliskość zasobów leśnych. Grupy województw lubelskie opolskie podlaskie świętokrzyskie dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie pomorskie Zadanie 26. (1 pkt) Rozpoznaj opisane poniżej okręgi przemysłowe Polski i wpisz we właściwe miejsca ich nazwy. A. Okręg położony w centralnej części Polski. Został założony na początku XIX w. Specjalizował się w przemyśle włókienniczym. Charakteryzuje się wysokim współczynnikiem feminizacji. Ze względu na kryzys przemysłu lekkiego okręg jest restrukturyzowany. ................................................................................................................................................. B. Okręg położony w pobliżu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i powiązany z zakładami na jego obszarze. Przemysł jest skoncentrowany w głównym mieście, w którym wybudowano na przełomie lat 40. i 50. XX w. jedną z największych hut żelaza w Polsce. W tym okręgu funkcjonowała huta aluminium, w której zaprzestano wytopu na początku lat 80. XX w. ................................................................................................................................................. C. Jeden z okręgów przemysłowych położonych na północy Polski. Specjalizuje się w przemyśle stoczniowym i rafineryjnym. ................................................................................................................................................. Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 23. 1 24 a. 1 24 b. 1 25. 2 26. 1 16 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 27. (2 pkt) Na mapie zaznaczono literami A-F położenie wybranych okręgów przemysłowych. Wpisz do tabeli nazwy trzech okręgów przemysłowych, które rozwinęły się głównie dzięki wydobyciu miejscowych rud metali, oraz litery, którymi na mapie oznaczono te okręgi przemysłowe. Nazwy okręgów wybierz spośród podanych poniżej. Okręgi przemysłowe: Doniecki, Minas Gerais, Północny, Shaba, Tokijski, Uralski. Nazwa okręgu przemysłowego Litera na mapie Zadanie 28. (1 pkt) Na świecie technopolia są często lokalizowane w największych o zrestrukturyzowanym przemyśle lub poza strefami zurbanizowanymi. Uzasadnij lokalizację technopolii na poniżej wymienionych obszarach. Lokalizacja w wielkich metropoliach metropoliach ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Lokalizacja poza strefami zurbanizowanymi ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 17 Zadanie 29. (2 pkt) Zasoby węgla brunatnego w istniejących kopalniach w Polsce pozwolą na utrzymanie wydobycia na obecnym poziomie tylko do około 2020 roku. Rozważa się uruchomienie eksploatacji węgla brunatnego w nowym złożu Legnica. Na wykresie przedstawiono wielkość przewidywanego wydobycia węgla brunatnego w czynnych zagłębiach: bełchatowskim, konińsko-adamowskim i turoszowskim oraz w zagłębiu legnickim, w którym planuje się rozpoczęcie eksploatacji. Na podstawie: Grudziński Z., Lorenz U., Olkuski T., Stan górnictwa węgla brunatnego w Polsce w 2007 roku, a) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy przedstaw dwie zmiany społeczne lub gospodarcze, które mogą nastąpić w zagłębiu bełchatowskim w latach 2020-2045. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... b) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy przedstaw dwie zmiany przyrodnicze, które mogą nastąpić w zagłębiu legnickim w latach 2020-2045. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 27. 2 28. 1 29 a. 1 29 b. 1 18 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadania 30 i 31 wykonaj na podstawie poniższej mapy konturowej Chin, na której zaznaczono literami A-D cztery miejsca na dwóch największych rzekach tego kraju oraz położenie wybranych miast. Zadanie 30. (2 pkt) Zbudowana w latach 2001-2006 linia kolejowa łączy Pekin z Tybetem i kończy okres wielowiekowej izolacji Dachu Świata. Chiński rząd zapowiadał, że budowa kolei ma dwa cele: przyspieszenie rozwoju Tybetu oraz poprawienie bezpieczeństwa narodowego Chin. Inne emocje kolej wywołuje u rdzennych Tybetańczyków, którzy przez wieki żyli w izolacji. a) Podaj nazwę zaznaczonego na mapie miasta, które jest stolicą Tybetu, oraz nazwę religii wyznawanej przez Tybetańczyków. Nazwa miasta ................................................... Nazwa religii .................................................... b) Podaj dwa możliwe skutki (przyrodnicze, społeczno-gospodarcze lub polityczne) budowy tej linii kolejowej, których mogą się obawiać rdzenni Tybetańczycy. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 31. (3 pkt) Budowa Zapory Trzech Przełomów i elektrowni wodnej na Jangcy spotkała się z protestami ekologów i wielu naukowców, którzy uważali, że tak wielka inwestycja spowoduje znaczne zmiany w środowisku geograficznym. a) Zapisz literę, którą oznaczono na mapie położenie Zapory Trzech Przełomów na Jangcy. ............. Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 19 b) Podaj jedno pozytywne i jedno negatywne następstwo budowy zapory i elektrowni wodnej na Jangcy z punktu widzenia ochrony środowiska przyrodniczego. Pozytywne następstwo ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Negatywne następstwo ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... c) Wymień dwie korzyści gospodarcze dla Chin związane z tą inwestycją hydrologiczną na Jangcy. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 32. (2 pkt) W tabeli przedstawiono udział w światowym eksporcie oraz wartość eksportu na jednego mieszkańca w wybranych krajach w 2000 r. i 2007 r. Udział w świecie w % Kraj w 2000 r. Niemcy 9,2 4,2 13,1 8,0 Francja Włochy Wielka Brytania Kanada 5,0 4,0 4,7 4,6 w 2007 r. 10,2 9,3 8,9 5,4 4,1 3,8 3,3 3,2 Eksport na 1 mieszkańca w dol. USA w 2007 r. 16090 917 3803 5546 8794 8491 7174 12667 Na podstawie: Mały Rocznik Statystyczny Polski 2009, GUS, Warszawa 2009 r. Na podstawie tabeli i własnej wiedzy wykonaj polecenia. a) Wpisz we właściwe miejsca tabeli podane poniżej nazwy krajów. Kraje: Stany Zjednoczone, Japonia, Chiny. b) Zapisz nazwę kraju należącego do NAFTA wybraną spośród podanych w tabeli. ............................................................................ Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 30 a. 1 30 b. 1 31 a. 1 31 b. 1 31 c. 1 32 a. 1 32 b. 1 20 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 33. (2 pkt) Do opisów regionów rolniczych dopisz ich nazwę. Nazwy regionów wybierz spośród podanych poniżej. Nazwy regionów: Australijsko-nowozelandzki, Północnoafrykański, Zachodnioeuropejski, Północnoamerykański, Ameryki Łacińskiej. Opisy regionów: A. Występuje tu duże zróżnicowanie rolnictwa: zarówno ekstensywne rolnictwo chłopskie, samozaopatrzeniowe, jak i wielkoobszarowa ekstensywna gospodarka rynkowa. Cechą charakterystyczną jest wysoki stopień koncentracji własności ziemi. Występują tu wielkie gospodarstwa indywidualne (latyfundia, hacjendy), plantacje. Region ................................................................... B. Cechą regionu jest bardzo wysoki poziom mechanizacji i nakładów kapitałowych oraz wysoka wydajność. Występują tu wielkoobszarowe gospodarstwa, zwane farmami, które są wyspecjalizowane w różnych rodzajach produkcji rolnej, często w całości przeznaczanej na sprzedaż. Region ................................................................... C. Występuje tu duży udział ekstensywnego pasterstwa. Koczowniczy chów związany jest z wędrówkami ludności za stadami zwierząt w poszukiwaniu pastwisk, co jest wymuszone panującym klimatem. Równocześnie na małym obszarze występuje gospodarka zmechanizowana. Region ................................................................... D. Rolnictwo regionu jest uprzemysłowione, wysokotowarowe, wielkoobszarowe, co sprzyja mechanizacji. Na dużej powierzchni prowadzony jest ekstensywny wypas bydła lub owiec, a rolnictwo intensywne skupione jest na terenach nawadnianych wodami artezyjskimi. Region ................................................................... Zadanie 34. (1 pkt) Na mapie zaznaczono numerami 1-6 miejsca wybranych konfliktów zbrojnych. Wpisz numer, którym oznaczono na mapie miejsce występowania danego konfliktu. Konflikt w Osetii Południowej .......... Konflikt między Syngalezami i Tamilami .......... Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 21 Zadanie 35. (2 pkt) Wpisz obok opisów międzymorskich kanałów ich nazwy wybrane spośród podanych. Kanały: Bałtycko-Białomorski, Kiloński, Koryncki, Mozambicki, Panamski, Sueski. A. Uznawany za szczytowe osiągnięcie sztuki inżynierskiej początku XX wieku. Służy głównie do transportu ropy naftowej, węgla i zboża. W 1999 roku został przejęty przez państwo, na terytorium którego się znajduje. ................................................................... B. Zbudowany w XIX wieku, ale próby jego budowy podejmowano już w starożytności. Położony w środkowej Grecji, ma znaczenie przede wszystkim lokalne. ................................................................... C. Oddany do użytku w II połowie XIX wieku. W latach 1967-75 był zamknięty dla żeglugi w związku z konfliktem politycznym. W strukturze przewozów tym kanałem dominuje ropa naftowa i jej produkty. ................................................................... D. Kanał o największym znaczeniu w Europie, zbudowany w celu ominięcia trudnych do żeglugi cieśnin. Skraca drogę o około 700 km. ................................................................... Zadanie 36. (2 pkt) Wykonaj polecenie na podstawie tekstu i własnej wiedzy. Gazociąg Północny to planowany rurociąg mający służyć do transportu gazu ziemnego przez Morze Bałtyckie. Umowę o rozpoczęciu budowy podpisano w 2005 r. Planowany gazociąg ma być najdłuższym podmorskim dwukanałowym gazociągiem na świecie, a jednocześnie najpłycej położonym. Jego całkowita długość ma wynieść 1220 km. Morski odcinek Gazociągu Północnego ma liczyć 1189 km. Gaz będzie tłoczony pod ciśnieniem 210 atmosfer. Budowa gazociągu to kilkudziesięciomiesięczna inwestycja na obszarze liczącym około 2400 km2 przy wykorzystaniu dużej liczby jednostek pływających i innego sprzętu. Sprawozdanie przyjęte przez Parlament Europejski wskazuje na możliwość istnienia zagrożenia ekologicznego dla środowiska Bałtyku, na co zwraca uwagę także większość państw nadbałtyckich. Na podstawie: Gazociąg Północny w pigułce, Na przykładzie Morza Bałtyckiego uzasadnij, podając trzy argumenty, że budowa gazociągów na dnie mórz może stanowić zagrożenie dla środowiska geograficznego tych akwenów i dlatego powinna być prowadzona ze szczególną rozwagą. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 3. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 33. 2 34. 1 35. 2 36. 2 22 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 37. (3 pkt) Na mapie numerami 1-6 oznaczono wybrane parki narodowe Polski. W poniższej tabeli przedstawiono opisy parków narodowych. a) Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy opisanych poniżej parków narodowych oraz numery, którymi te parki oznaczono na mapie. Nazwa parku narodowego Numer parku narodowego na mapie Opis parku narodowego Obszar parku obejmuje pasmo górskie zbudowane z piaskowców i margli, w którym występują ciekawe formy - ostańce i labirynty skalne. Obszar parku obejmuje równiny sandrowe, jeziora polodowcowe i torfowiska. Na obszarze parku charakterystycznymi elementami krajobrazu są połoniny, dolina Sanu, łagodne stoki gór. Obszar parku obejmuje mało przekształcone zbiorowiska leśne, przez które przepływa Wieprz. b) Podaj numer, którym oznaczono park narodowy położony na obszarze - Beskidu Niskiego ................ - Karkonoszy ................ Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt 37 a. 2 37 b. 1 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 23 BRUDNOPIS Komisje Egzaminacyjne - dane teleadresowe Centralna Komisja Egzaminacyjna kod: 00-190miejscowość: Warszawaadres: ul. Józefa Lewartowskiego 6kontakt tel.: (22) 53-66-500fax: (22) 53-66-504e-mail: ckesekr@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdańsku kod: 80-874miejscowość: Gdańskadres: ul. Na Stoku 49kontakt tel.: (58) 32-05-590fax: (58) 32-05-591e-mail: komisja@ pracy: - 191687916NIP: 583-26-08-016 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie kod: 43-600miejscowość: Jaworznoadres: ul. Mickiewicza 4kontakt tel.: (32) 78-41-601fax: (32) 78-41-608e-mail: sekretariat@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie kod: 31-978miejscowość: Krakówadres: os. Szkolne 37kontakt tel.: (12) 68-32-101fax: (12) 68-32-100e-mail: oke@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi kod: 94-203miejscowość: Łódźadres: ul. Praussa 4kontakt tel.: (42) 63-49-133fax: (42) 63-49-154e-mail: komisja@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży kod: 18-400miejscowość: Łomżaadres: ul. Nowa 2kontakt tel.: (86) 21-64-495fax: (86) 473-71-20e-mail: sekretariat@ pracy: 8 - 16 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu kod: 61-655miejscowość: Poznańadres: ul. Gronowa 22kontakt tel.: (61) 85-40-160fax: (61) 85-21-441e-mail: sekretariat@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie kod: 00-844miejscowość: Warszawaadres: ul. Grzybowska 77kontakt tel.: (22) 45-70-335fax: (22) 45-70-345e-mail: info@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu kod: 53-533miejscowość: Wrocławadres: ul. Zielińskiego 57kontakt tel.: (71) 78-51-894fax: (71) 78 -51-866e-mail: sekretariat@ pracy: 8-16REGON: 931982940NIP: 895-16-60-154 Kiedy czytasz książkę, zazwyczaj jesteś w swoim przytulnym pokoju, bibliotecznym zaciszu lub wlokącym się tramwaju. Jesteś. Gdzieś. A postaci, o których właśnie czytasz, nie lawirują wcale pomiędzy kolejnymi wierszami czy czarno-białymi stronicami. Bohaterowie dzieła literackiego, które powołujesz do życia dzięki lekturze, również gdzieś się znajdują. Dlatego, jeśli aspirujesz nie tylko na czytelnika, ale również kogoś, kto para się pisaniem, przeczytaj ten post, a dowiesz się, jak stworzyć dobry opis miejsca. Mortensen jako Burroughs, ale cytat z Kerouaca. Źródło: Google Grafika Tak, będę się dzisiaj mądrzyć, bo, obiektywnie rzecz ujmując, niejedno w życiu przeczytałam i niejedno w życiu napisałam. (Choć jedno akurat dopiero znajduje się w sprzedaży – tak, znowu ględzę o Piromanach). I choć uważam dokładnie tak, jak pisze Jack Kerouac W drodze, czyli że to doświadczenie jest najlepszym nauczycielem, a nie czyjś zniekształcony punkt widzenia, to nie znaczy, że przez lekturę tegoż właśnie posta nie jesteście się w stanie nic nauczyć. Wręcz przeciwnie. Przeczytajcie, sprawdźcie, podzielcie się ze mną swoimi przemyśleniami na ten temat. I wspólnie popracujmy nad naszymi tekstami, o ile i wśród Was znajdą się twórcy. Po pierwsze, trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie: jak dobry opis ma wyglądać? Ma wyzwalć emocje? Hm, a czy nie od tego jest akcja? Może zatem ma dostarczać intensywnych wrażeń estetycznych? W porządku, ale co jeśli akurat przyjdzie nam opisać kostnicę, w której doszło do rytualnego morderstwa, polegającego w pewnej części na brutalnej kastracji pracującego tam patologa? Łatwiej więc odpowiedzieć sobie na pytanie: czym nie jest dobry opis. A to już sukces. Pamiętacie Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej? Ja nie bardzo, bo czytałam tylko fragmentami, głównie z racji tych słynnych, przesadnie długich opisów. Może i wstyd, przepraszam, jeśli Was rozczarowałam. Mimo tego mamy pierwszą, fundamentalną zasadę. Opis nie może zbyt rozwlekły, ponieważ zaczyna nużyć czytelnika. Chyba, że celem autora jest ululanie odbiorcy do snu. Wówczas – proszę bardzo. Jeszcze jakieś wyjątki od reguły? Oczywiście, retardacja zdarzeń. Taki Homer na przykład, o ile rzeczywiście istniał, potrafił przez kilka stron marudzić o wspaniałej tarczy Achillesa. Tylko po to, by opóźnić moment kulminacyjny walki bohatera, a tym samym wywołać u czytelnika (tudzież słuchacza) większą ciekawość. Jeśli o takim zabiegu dotąd nie słyszeliście, to znaczy, że nie uważaliście na języku polskim w liceum albo nawet w gimnazjum. (Oświęcę Was, moi drodzy, że w tym momencie również stosuję retardację. Podejrzewam bowiem, że wpadliście na tego posta nie po to, aby odświeżyć sobie notatki sprzed pięciu lat – choć, co ja tam mogę wiedzieć! – czy poczytać o uproszczonej teorii literatury, lecz by poznać 5 pomysłów na stworzenie dobrego opisu miejsca. Akuku. Jeszcze trochę cierpliwości). Opis nie powinien też być naszpikowany ogólnikami, to po drugie. Ten wyjątkowy pokój, w którym się znaleźliśmy, był duży i jasny. Doprawdy? Wyjątkowy? A co w nim takiego wyjątkowego było? Czyżby brakowało w nim ściany i stąd ta niezwykłość? Dlaczego wobec tego nie ma o tym żadnej wzmianki? Jak bardzo był duży? Taki, że z łatwością zmieściłby się tam podłużny stół z trzydziestoma krzesłami czy był duży jak na akademik, a zatem prócz dwóch standardowych łóżek oraz lodówki dałoby radę upchnąć tam dodatkową szafę na ubrania? No i co z tą jasnością? Jasne były ściany? A może podłoga? Lub chodziło o światło, które wpadało do pomieszczenia przez duże okno od wschodu? Portret Romana Ingardena autorstwa Witkacego. Źródło: W tekście zawsze znajdą się miejsca niedookreślenia, jako prawi wybitny polski filozof, Roman Ingarden. Możesz napisać, że z sufitu zwisały ogromne kryształowe żyrandole, ale jakiej wielkości one były i jakiego kształtu żarówki zostały w nich zamontowane? Nie sposób ujawnić wszystkie szczegóły, jakie zrodziła Twoja wyobraźnia. Postaraj się więc zaznaczyć najciekawsze rzeczy, by przekazać jak najwierniej swoją wizję. Czytelnik i tak zobaczy to w inny sposób, który odpowiadał będzie jego sposobowi postrzegania w związku z prywatnymi doświadczeniami, wspomnieniami oraz indywidualną estetyką. Pisząc, masz jednak wpływ na kierunek jego wizualizacji. Wykorzystaj tę władzę mądrze, by zainteresować odbiorcę. Poniżej prezentuję wreszcie moje 5 pomysłów na stworzenie dobrego opisu miejsca. 1. Uciesz wszystkie zmysły Jeśli jesteś pełnosprawnym człowiekiem, to choć często nie zdajesz sobie z tego sprawę, nie tylko widzisz. Idąc, słyszysz ryk silnika przemykających obok samochodów. W Twoje nozdrza wdziera się smród spalin, który kojarzy ci się ze zjedzonymi wczoraj na obiad przypalonymi naleśnikami. I mimo że masz na sobie ładne i całkiem wygodne adidasy, czujesz, że chodnik jest wyjątkowo twardy, bo wbija Cię w niego ciężar problemów, jakie nosisz właśnie na swoich barkach. Przy opisie wykorzystaj wszystkie zmysły, nie tylko te, dzięki którym jesteś w stanie odbierać bodźce zewnętrzne, czyli wzrok, słuch, węch, smak oraz dotyk. Popisz się empatią! Odwołaj do uczuć. W ten sposób Twój opis zyska na wiarygodności i sprawisz, że czytelnikowi łatwiej będzie odnaleźć się w świecie stworzonej przez Ciebie fikcji. Być może nawet tak bardzo, że zapomni o rzeczywistości, zatapiając się w tę wykreowaną przez Ciebie na kartach papieru. Jeśli czujesz się pewnie w pisaniu (i masz ku temu powody), możesz zacząć się bawić w literacką synestezję. … zaś na ścianach wisiały ciepłe fotografie. Od tych fotografii, rzecz jasna, nie wzrastała temperatura ciała. Mogły być po prostu tak urokliwe, że człowiekowi się robiło cieplej na sercu, gdy na nie patrzył. Ewentualnie wywołane w sepii, nadającej widokom ciepłego tonu. Tegoroczna wiosna smakowała chlebem wypiekanym o poranku. Całkiem niezły zabieg, by opisać wiosnę na wsi, czyż nie? Najbardziej smakowały mi jazzowe kawałki, wydobywające się z wnętrza tamtego lokalu. Można tak w nieskończoność, i to z o wiele większą finezją. Polecam. Stary Rynek w Poznaniu – wdzięczne miejsce do opisywania. Autor: Eramis. Źródło: 2. Wyeksponuj bohatera poprzez jego postrzeganie świata Kiedy jesteś zakochany, nie zwracasz uwagi na brudne garnki piętrzące się w zlewozmywaku. Nie zwracasz uwagi na takie błahostki. Przecież i tak reszta świata jest wspaniała. Kwiaty pachną intensywniej, a cały świat mieni się radosnymi barwami. Zaś gdy masz depresyjny nastrój, pleśń, która zalęgła się w kubku po kawie, mikroskopijnych rozmiarów plamka, wydaje się być obrzydliwym potworem, który zaraz wyjdzie z naczynia i zdusi Cię kosmatymi mackami. Twój bohater też ma uczucia, więc jego postrzeganie świata zmienia się w zależności od nastroju. Nie wolno Ci o tym zapominać! Ten sam budynek, w którym pracuje jedna ze stworzonych przez Ciebie postaci, raz może wydawać się bezpieczną przystanią, a kiedy indziej prawdziwym piekłem. Nie bój się popadania w skrajności i popuść wodze fantazji! Pamiętaj również, że miejsca oraz ich elementy budzą wspomnienia. Opisując park, możesz wspomnieć, że na jednej z ławek Twój bohater po raz pierwszy całował się z dziewczyną. Zapach popcornu podczas festiwalu nasuwał skojarzenia z wizytą w wesołym miasteczku, kiedy ojciec bohatera umarł na zawał w tunelu strachu, więc impreza, mająca się okazać bardzo fajną, w istocie wcale taka nie jest, a wówczas nie tylko bohater czuje się niepewnie – nastrój udziela się też czytelnikowi. I o to chodzi! Z kolei po przeprowadzce bohaterki do nowego miasta, kościół, który widzi, sprawia wrażenie idealnego, by wziąć w nim ślub. Przypadek? A może zapowiedź dalszego rozwoju wydarzeń i zawiązanie fabuły? 3. Unikaj banalnych sformułowań Trawa była zielona. O ile nie jest to fanfiction Avataru, myślę, że takie trywialne opisy możemy sobie podarować. Źródło: Studio Muti 4. Zamiast płytkich epitetów zastosuj ciekawe porównania Tamten wieczór był naprawdę gorący i duszny. Ołowiane chmury przykryły niebo i zaraz miała zacząć się straszna burza. Bardzo powściągliwie, trochę nudno i ma się wrażenie, że podobny opis czytało się już ze sto razy, prawda? Tamtego wieczoru było tak gorąco i parno, że gdyby nie obecność Adama, natychmiast ściągnęłabym z siebie całe ubranie. Zaczynałam mieć trudności z oddychaniem. Nie do końca wiedziałam, czy to wina bezlitosnej pogody, czy tego, że mężczyzna – ten mężczyzna! – znajdował się wreszcie tak blisko. Niech już wreszcie zacznie się ta burza, choćby najpotworniejsza! I, ledwie tak pomyślałam, a w oddali rozległ się pierwszy huk gromu. Można? Można, jeśli nie boi się emocji oraz hiperboli. Oszczędność też jest jednak w cenie – kolejna rzecz do zapamiętania. Będąc pisarzem, nie możesz się bać rozbudowanych zdań. Bądź świadom przy tym tego, że czasem, im konkretniejszy opis, tym cenniejszy. Wszystko zależy od perspektywy. Gustu. I warsztatu. Bardzo trudno znaleźć złoty środek, który zadowoli najwybredniejszych smakoszy stałych bywalców literackich uczt. Przy ulicy Barteckiego domy przypominały pudełka po zjedzonych serkach homogenizowanych. Jest oszczędnie, ale jednocześnie – jak bogato! Nie stricte w tekście, lecz poza nim, w jaźni czytelnika. Co to znaczy? Że były stare? Tak, ale chyba nie za bardzo, w końcu serki homogenizowane nie mają zbyt długiej daty ważności… Swoim opisem zmuś odbiorcę do zastanowienia się i uruchom jego wyobraźnię. Nie podawaj mu wszystkiego na tacy. Niech rozrywka, którą mu serwujesz, będzie wyższych lotów. 5. Zamiast improwizowania – dowiedz się, o czym chcesz napisać Kiedy dałam Piromanów do przeczytania jednemu z moich kumpli, Bambolowi, na długo, zanim ktokolwiek serio pomyślał, że powieść może zostać opublikowana, zostałam skrzyczana za bardzo niewierny opis jeżyckiej kamienicy. „Czy ty kiedykolwiek byłaś na Jeżycach?!” – usłyszałam. „Przecież tamte hawiry w ogóle tak nie wyglądają!” Cóż, spacerowałam wcześniej po tej jednej z najsłynniejszych poznańskich dzielnic, ale nie przyglądałam się specjalnie budynkom, w jakich potencjalnie miała toczyć się akcja. Bo i po co, czy wyobraźnia nie wystarcza? Czasem okazuje się, że jednak nie. Z pewnością nie wszyscy się ze mną teraz zgodzą, bo istnieje dominująca grupa czytelników i literatów, którzy są zwolennikami pisania właśnie z wyobraźni. Wydaje im się, że to bardziej czcigodne i trudniejsze niż odwzorowywanie choćby miejsc, w jakich się było. Bo co to za problem, wybrać się do jakiejś knajpki i potem ją opisać? Jakże może się to równać z wymyślaniem całego wystroju, klimatu oraz stałych bywalców? Moi drodzy. Czasami nic bardziej mylnego. Sięgnijcie po jakąś książkę podróżniczą. Niekoniecznie tę, może być ta. Czy myślicie, że ludziom, którzy byli w takich miejscach, jak amazońska dżungla czy podnóża majestatycznych gór Uralu lub mając niebo na wyciągnięcie ręki w trakcie wędrówki po Karpatach, łatwo było opisać swoje doznania? Przekazać innym choć część odczuć, jakie wówczas nimi targały? Kiedyś wychodziłam z założenia, że dobry pisarz potrafi władać słowem tak sprawnie, iż opisze wszystko bez większego problemu. A jednak nie. Zdarzają się momenty, które uniemożliwiają jakąkolwiek werbalizację. Na wyobraźni nie trzeba zatem wcale zawsze polegać. Jeśli możemy sobie w jakiś sposób pomóc przy pisaniu, dlaczego mamy tego nie robić? Idźmy w miejsce podobne do tego, w jakim znajdzie się niebawem jeden z naszych bohaterów. Spróbujmy poczuć to, co on, widząc to, co on może zobaczyć, słysząc to, co on może usłyszeć, i tak dalej. Bądźmy przez chwilę naszymi bohaterami, co niektórym przychodzi z zaskakującą łatwością, zaś nad czym inni muszą nieco bardziej popracować. Dobra fikcja ma naprawdę dużo wspólnego z rzeczywistością. Dlatego wyprawiłam się ponownie na Jeżyce, obejrzałam kilka budynków i stwierdziłam, że nie będę zbyt poważnie zmieniać opisu, jaki zawarłam w książce. Przecież bójka nie zawsze musi się toczyć w obskórnej kamienicy, po której klatkach schodowych pomykają szczury, zostawiając za sobą smugi krwi, ponieważ poraniły się szkłem z rozbitych butelek po denaturacie. Może to bpomysłóyć totalnie przeciętny, jednorodzinny dom o starannie otynkowanych ścianach, przy wysprzątanej ulicy. (A tak naprawdę nie pamiętam już do końca, gdzie toczy się ta bójka na Jeżycach, jak znajdziecie ten moment w Piromanach, to możecie mi przypomnieć). W końcu pod latarnią bywa najciemniej. Przaśna kamienica z solidnym muralem. Poznań taki piękny! Autor: Taktowyglada. Źródło: Powyższe 5 pomysłów na stworzenie dobrego opisu miejsca niestety nie wystarczy, by zachwycić czytelników. Niektórzy mają głęboko gdzieś jakiekolwiek opisy, nawet te najbardziej poetyckie, bo liczą się dla nich wartka akcja lub wyraziste kreacje bohaterów. Warto to sobie uświadomić. Co jeszcze warto? By szlifować swój warsztat. Ćwiczenie czyni mistrza. Poza tym, jak radzi Stephen King, czytaj cztery godziny dziennie i pisz cztery godziny dziennie. A jeśli nie, to chociaż co najmniej tyle, ile piszesz. To naprawdę działa. Nie po to, by podłapywać zgrabniejsze sformułowania od sławnych pisarzy, ani, co gorsza, powielać! Po to, by zobaczyć, jak to robią inni i wybrać ścieżkę, jaka najbardziej będzie Ci odpowiadać. Oraz zyskać inspirację. Ponadto, jeśli więcej piszesz niż czytasz, to jesteś zakałą w świecie literatury i mam nadzieję, że gdy kiedykolwiek ktoś opublikuje Twoje wątpliwej wartości dzieło, nikt go nie przeczyta. Ludzie, c’mon, pisanie książki zacznijcie od przeczytania kilku! zapytał(a) o 17:57 wpisz w odpowiednie miejsca tabeli nazwy miejscowości zaznaczonych na mapie? - 112 - 2,4 505 26,1 26,5 26,7 2287 16,8 32,8 26,4 17 8,3 23,4 15,5 734 roczna suma opadów atmosferycznych (w mm) nazwa średnia średnia miejscowości ((w C) temperatura w lipcu((w C) temperatura powietrza (w C) miejscowości

rozpoznaj opisane miejsca i napisz ich nazwy